Những chứng nhân của một đức tin bị thù hằn

« Nếu thế gian ghét các con, các con hãy biết rằng họ đã ghét Thầy trước » (Ga 15,18)

Vào  23h30 ngày 11 tháng 11 năm 1952, trong giá lạnh của những ngày cuối thu, tại nhà tù trung tâm của thủ đô Sophia, Bulgaria, 3 tu sĩ dòng Augustinô-Đức Mẹ Lên Trời đã bị xử tử hình sau bao tháng ngày bị hành hạ một cách tàn bạo bất nhân. Các ngài gồm cha Kamen Vitchev, 59 tuổi (theo nghi lễ Đông phương), cha Pavel Djidjov, 33 tuổi, và cha Josaphat Chichkov, 68 tuổi (Theo nghi lễ Latinh). Các cha bị kết tội là « những kẻ gián điệp của Vatican, tay sai của chủ nghĩa đế quốc, chủ mưu và muốn chuẩn bị cho một cuộc chiến tranh đế quốc chống lại liên bang xô viết, chống lại Bulgaria và các nền dân chủ nhân dân ».

Để hiểu chứng tá của các ngài, chúng ta hãy tìm về  Bulgaria những năm 50 của thế kỷ trước. Sau chiến tranh thế giới thứ hai, Châu Âu bị phân chia thành hai vùng với hai hệ tư tưởng khác nhau : tư bản chủ nghĩa ở Tây Âu và xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu. Sự đối đầu với các nước Phương Tây về mọi mặt (tư tưởng, chính trị, kinh tế …) dẫn đến những căng thẳng và bầu không khí nghi kị bao trùm khắp các nước Đông Âu. Ở Bulgaria, nước cộng sản chịu sự chi phối của Liên Xô, bầu không khí cũng sôi sục không kém. Được chỉ đạo trực tiếp bởi Nga Xô, kể từ năm 1948, chế độ cộng sản Bulgaria đã trục xuất tất cả các tu sĩ ngoại quốc ra khỏi Bulgaria nhằm chuẩn bị cho một chiến lược tấn công nhằm vào người công giáo thiểu số, vốn được xem là kẻ thù số một của chế độ, bởi họ đại diện cho Vatican và chỉ thừa nhận Giáo hoàng là lãnh đạo. Tất cả các hoạt động của các Linh mục công giáo và các mục sư tin lành người Bulgaria đều bị theo dõi gắt gao và ghi chép cẩn thẩn để chuẩn bị cho các phiên tòa xét xử sắp diễn ra. Tháng 2 năm 1949, lấy cảm hứng từ Nga Xô và Rumania, một đạo luật về thắt chặt hoàn toàn các tôn giáo được ra đời ở Bulgaria : kiểm soát mọi hoạt động tôn giáo, nghiêm cấm xuất bản sách báo, cấm giảng dạy, cấm mở bệnh viện, trại trẻ mồ côi, tịch thu mọi tài sản… Tất cả các trường học quốc tế bị đóng cửa và trưng dụng bởi nhà nước, trong đó có trường trung học thánh Augustinô của dòng Đức Mẹ Lên Trời. Trên khắp các nước Đông Âu, các giám mục, linh mục công giáo, mục sư và nhiều giáo dân bị bắt bớ, cầm tù và kết án ; hàng trăm phiên toà trá hình và bất công được mở ra nhằm tiêu diệt hoàn toàn đức tin Kitô giáo và thay thế nó bằng giáo điều của Marx và Lênin. Bulgaria, nơi hiện diện thiểu số những người công giáo theo nghi lễ Đông Phương, 7 tu sĩ linh mục dòng  Augustinô- Đức Mẹ Lên Trời bị cầm tù và kết án.

Dòng Augustinô- Đức Mẹ Lên Trời bén duyên với đất nước Bulgaria bởi tình yêu dành cho Giáo hội qua lời mời gọi của Đức Thánh Cha Pio IX để đồng hành với những người công giáo thiểu số theo nghi lễ Đông Phương. Tại xứ sở hoa hồng Bulgaria, ngày từ những năm 1864, các cha dòng Augustinô- Đức Mẹ Lên Trời, đã lập một trường tiểu học thánh André tại Philippopoli (Plovdiv ngày nay), tiền thân của trường trung học thánh Augustinô (1884- 1948), nay là đại học Plovdiv, nơi đào tạo giới tinh anh của Bulgaria. Lúc đó, nhà trường có ảnh hưởng lớn đến đất nước Bulgaria và là một sự thành công đáng kinh ngạc trong nỗ lực hoạt động đại kết của nhà dòng khi mở rộng công tác đào tạo mà không phân biệt tôn giáo và sắc tộc (Chính thống, Công giáo, Tin lành, Hồi giáo, và Do thái giáo). Với sự cộng tác của các Nữ tu Tận Hiến Đức Mẹ Lên Trời, các cha còn lập các trường học khác nữa ở Sofia, Yambol, Varna và Sliven, để góp phần giáo dục đức tin và tri thức cho giới trẻ của đất nước.

Khi chế độ cộng sản Bulgaria đóng cửa và tịch thu trường Trung học Augustinô (1948), đồng thời trục xuất các tu sĩ nước ngoài ra khỏi lãnh thổ, nhà dòng vẫn còn hơn 20 tu sĩ người Bulgaria tiếp tục hoạt động và dẫn dắt 5 giáo xứ theo nghi lễ Đông Phương và 4 giáo xứ theo nghi lễ La tinh. Cha Kamen Vichev (1893-1952), Hiệu trưởng của trường, được chỉ định làm bề trên phụ tỉnh để tiếp tục dẫn dắt sứ vụ Đông Phương. Là một nhà tri thức và là nhà văn hóa lớn, cha Kamen có sức thu hút và ảnh hưởng lớn đến giới trẻ Bulgaria. Cha bị bắt vào đêm 4/7/1952, cùng với cha Pavel Djidjov (1919-1952) là quản lý của Trường. Cha Pavel là một linh mục trẻ năng động, vui vẻ và đầy tính sáng tạo, cha có ảnh hưởng rất lớn đến giới trẻ Plovdiv. Cha cũng không che dấu quan điểm chống chủ nghĩa vô thần và những khuynh hướng chống phá đức tin Kitô giáo. Cha Josaphat Chichkov (1884-1952) bị bắt vào cuối năm 1951 ở Jovial cũng là một nhà giáo dục xuất sắc. Các ngài bị bắt, dụ dỗ, hành hạ và kết án tử hình vì trung thành bảo vệ đức tin cho đến cùng. Những nhân đức và sự anh hùng của các ngài đã được làm chứng và khẳng định bởi những học trò cũ của trường trung học Augustinô và các anh em tu sĩ bị giam cùng. Các ngài là những chứng nhân của lòng thương xót Chúa qua sự dấn thân quên mình và những đóng góp to lớn cho sự nghiệp giáo dục đức tin và tri thức cho giới trẻ Bulgaria. Các ngài là những nhân chứng sống động của sự thù hằn đức tin dành cho Đức Kitô : « Nếu thế gian ghét các con, hãy biết rằng họ đã ghét thầy trước » (Ga 15,18)

Để tuyên dương chứng tá đức tin của các ngài, ngày 26 tháng 5 năm 2022, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã đến Plovdiv, nơi các ngài đã phục vụ để phong chân phước cho các Ngài. Đức Thánh Cha khẳng định : « vì sự nhiệt tâm và trung thành với Tin mừng, vì sự phục vụ quên mình cho đất nước, các ngài là những mẫu gương cho các Kitô hữu hôm nay, đặc biệt cho giới trẻ Bulgaria đang tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống và muốn dấn thân theo Chúa Kitô trong đời sống giáo dân, tu sĩ hay linh mục » (Bài giảng lễ phong chân phước)

Lm Phanxicô  Nguyễn Đình Hành, A.A