Trải nghiệm sứ mạng Đông Phương tại Bulgarie

Mùa hè năm 2021, ngay khi đại dịch còn đang hoành hành tại châu Âu, tôi có dịp đi đến Plovdiv để trải nghiệm sứ mạng Đông Phương của Hội Dòng. Ấn tượng đầu tiên về con người và xứ sở hoa hồng là rất tích cực : Bulgarie thật xinh đẹp, người dân thì hiền hòa và cởi mở. Tuy chỉ còn 2 cộng đoàn của nhà dòng tại đây, (3 cha dòng AA và 3 nữ tu OA), nhưng đời sống huynh đệ cộng đoàn được chia sẻ đặc biệt khắng khít giữa hai hội dòng, khi cùng nhau đảm nhận coi sóc 2 giáo xứ Công Giáo theo nghi lễ Đông Phương. Sau một tháng trải nghiệm, xin được phép chia sẻ vài điểm nhấn quan trọng của sứ mạng Đông Phương tại đất nước Bulgarie:

Ngay từ buổi đầu thành lập, Chúa Quan Phòng đã trao phó sứ mạng này cho Hội Dòng qua lời chúc lành của Đức Giáo Hoàng Piô IX vào năm 1862, ngay cả khi Hội Dòng chưa đặt chân lên đất Đông Phương. Cha Emmanuel d’Alzon hiểu rằng Thiên Chúa muốn ngài thiết lập một Hội Dòng để thực hiện sứ mạng này để đưa những người Chính Thống Giáo Đông Phương xích lại gần Roma hơn. Do vậy, vào năm 1865, ngài đã thành lập Dòng Tận Hiến Đức Mẹ Lên Trời (OA) để cùng với các cha Dòng Đức Mẹ Lên Trời chăm lo cho sứ mạng truyền giáo tại Bulgarie. Năm 1863, cha Victorin Galabert và một vài tu sĩ Đức Mẹ Lên Trời đã đặt chân lên miền đất này, và 5 năm sau, hai đấng sáng lập là cha d’Alzon và Mẹ Marie Correnson đã tiễn 5 chị em Tận Hiến Đức Mẹ Lên Trời lên đường sang Bulgarie từ cảng Marseilles. Chỉ sau 8 năm hiện diện, các sœur đã có 4 cộng đoàn tại đây, chuyên lo về giáo dục, y tế, bác ái và phục vụ giáo xứ cùng với các cha dòng Đức Mẹ Lên Trời, những người cũng bén rễ cách chắn chắn tại đây. Thế nhưng thời cuộc thay đổi khi chế độ Cộng Sản lên nắm quyền tại Bulgarie, họ trục xuất các tu sĩ ngoại quốc về nước và đóng cửa trường Pháp Ngữ thánh Augustinô do các cha AA và các nữ tu OA điều hành, đồng thời bắt bớ nhiều linh mục và tu sĩ Công giáo cũng như Chính Thống giáo, trong đó có các cha Kamen Vitchev, cha Pavel Djidjov và cha Josaphat Chichkov dòng AA và đức cha Eugène Bossilkov, giám mục giáo phận Plovdiv.

Các ngài bị quy kết vào tội “gián điệp, những kẻ âm mưu và muốn chuẩn bị một cuộc chiến tranh chống lại chính quyền và nền dân chủ”. Các ngài bị xử bắn vào ngày 11 tháng 11 năm 1952 tại nhà tù Trung Tâm ở thủ đô Sofia. Ngày 26 tháng 5 năm 2002, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolo II đã đến thăm Bulgarie và phong Chân Phước cho nhiều vị tử đạo, trong đó có 3 cha dòng Đức Mẹ Lên Trời, mà chúng ta mừng kính vào ngày 13 tháng 11 hàng năm.

Năm 1993, chính quyền mới cho phép các linh mục, tu sĩ ngoại quốc quay trở lại sinh sống và làm việc tại Bulgarie. Tuy nhiên, hiện nay không còn tu sĩ bản địa nào của Hội Dòng sinh sống tại đất nước này. Giáo Hội Bulgarie cũng đang đối mặt với những thách đố của thời cuộc là tình trạng chảy máu chất xám khi đa phần các người trẻ bỏ quê hương xứ sở ra nước ngoài làm ăn sinh sống, dẫn đến tình trạng dân số già hóa, thiếu hụt ơn gọi và đời sống đạo trở nên khó khăn hơn. Tuy nhiên, với truyền thống tử đạo và bề dày lịch sử vốn có, Giáo Hội Bulgarie vẫn có nhiều niềm hi vọng và Sứ Mạng Đông Phương tại đây vẫn là một trong những điểm nhấn của Hội Dòng chúng ta, như Tổng Tu Nghị lần thứ 34 vừa qua của dòng Đức Mẹ Lên Trời đã nhấn mạnh.

Xin hiệp lời cầu nguyện cho đất nước và Giáo Hội Bulgarie, nơi có nhiều điểm tương đồng với Việt Nam chúng ta. Và cũng xin cầu nguyện cho các cha và các nữ tu của hội dòng đang thực thi sứ mạng trên đất nước này để họ tìm được nguồn trợ lực nơi Chúa và niềm vui trong đời phục vụ.

(Gioan Baotixita Trần Khắc Trúc, AA)